Gdzie na weekend?- Sandomierz

Gdzie warto się wybrać na rodzinny wypad poza miasto?

Myślę, że świetnym miejscem dla rodzin, par i miłośników pięknych, polskich zabytkowych miast, będzie Sandomierz.

Sandomierz- położony na wysokiej wiślanej skarpie- był niegdyś stolicą dzielnicowego księstwa. Najstarsze z zabytków to: romański kościół św. Jakuba z XIII w., gotycka katedra Narodzenia NMP, Dom Długosza, obecnie gromadzący zbiory Muzeum

Diecezjalnego. Katedrę zdobią freski fundowane przez Władysława Jagiełłę, a wykonane przez malarzy ruskich, malujących w stylu bizantyńskim. Podominikański kościół św. Jakuba, jedna z najwcześniejszych budowli wzniesionych z cegły, zwraca uwagę portalem zdobionym ceramiczną dekoracją. Po napadzie Litwinów w 1349 r zniszczone miasto zyskało nowy plan i

zabudowę, W centrum na znacznej pochyłości, pojawił się rynek o wymiarach 120 x 100 m, z odchodzącymi od niego uliczkami, z kamieniczkami mieszczańskimi i cennym ratuszem z XIV w. przebudowanym w stylu renesansowym. Ze średniowiecznych murów obronnych miasta zachowała się brama Opatowska, zwieńczona renesansową attyką. Piękna attyka wieńczy także gmach dawnego jezuickiego Collegium

Gostomianum. Pod miastem zachowały się lochy, służące jako składy kupieckie oraz schronienie podczas wojen, dziś prowadzi nimi trasa turystyczna.

Historia Miasta:

W czasach Bolesława Chrobrego miasto pełniło bardzo ważną rolę. W średniowiecznej Polsce obok Wrocławia oraz Krakowa zaliczone zostało przez Galla Anonima do jednej z trzech głównych siedzib Królestwa Polskiego.

W okresie rozbicia dzielnicowego był stolicą Księstwa Sandomierskiego, a przez około 700 lat również miastem wojewódzkim (pierwszy wojewoda Pakosław, ur. 1182, zm. 1203). Pierwszym władcą (w okresie od 1146 do 1166) był Henryk Sandomierski, syn Bolesława Krzywoustego. Pierwsza inicjatywa lokacyjna na prawie niemieckim dotycząca Sandomierza miała miejsce przed 1243 rokiem. Miasto zostało zdobyte przez Tatarów w 1259 za czasów Piotra z Krępy, o czym wspominają Pieśni Sandomierzanina. Za namową Wasylka Romanowicza w 1260 miasto poddało się Tatarom Burundaja. Po zniszczeniach w czasie najazdów tatarskich, ponowna lokacja w 1286 nadana przez Leszka Czarnego.

Od końca XIV w. aż do rozbiorów, Sandomierz był miejscem, w którym odbywały się sądy szlacheckie pierwszej instancji: ziemski i grodzki.

Ponownie handel odegrał ważną rolę w rozwoju miasta w XV wieku (Sandomierz leżał na trasie drogi wiślanej związanej z handlem zbożem). XV – XVII wiek to okres częstych pobytów dworu i króla w Sandomierzu, czas zjazdów szlacheckich. Od 1437 roku do 1441 roku w Sandomierzu przebywała cesarzowa Barbara Cylejska, wdowa po cesarzu Zygmuncie Luksemburczyku, wygnana z Węgier przez swojego zięcia Albrechta II Habsburga. Bywał tu m.in. król Zygmunt II August zapraszany przez starostę sandomierskiego i hetmana wielkiego koronnego Jana Amora Tarnowskiego^. 

W 1570 r. miał miejsce zjazd reprezentantów działających w Polsce nurtów reformacji, w wyniku którego doszło do podpisania tzw. zgody sandomierskiej – porozumienia w obronie przed kontrreformacją. Okres wojen szwedzkich to ponowny upadek miasta spowodowany zniszczeniami.

W 1613 r. otwarto Kolegium Jezuickie w Sandomierzu. W 1623 r. Jakub Bobola (zm. 1636) – podczaszy sandomierski, prawdopodobnie stryjeczny brat św. Andrzeja Boboli, założył przy kolegium konwikt dla 12 młodych, należących do zubożałych rodzin, szlachciców i zapisał na ten cel 15500 złp. na dobrach swych Wilczyce. W 1635 przeznaczył na pomieszczenie konwiktorów swą kamienicę, stojącą do dziś dnia na sandomierskim Rynku. Ta „Fundatio Boboliana” z 27 lipca 1623 roku przetrwała aż do kasaty zakonu jezuitów.

W 1865 roku po zdaniu egzaminu kwalifikacyjnego, Karolina Kraczkiewicz została pierwszą świecką nauczycielką w Sandomierzu.

W okresie zaborów Sandomierz stał się miastem pogranicznym między Królestwem Polskim a Galicją i stracił swoje znaczenie administracyjne, a także gospodarcze. Dodatkowo został dość poważnie zniszczony przez I wojnę światową. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę miasto wyrwało się ze stagnacji i zaczęło się prężnie rozwijać. Według planów

Eugeniusza Kwiatkowskiego z 1935 roku miało wkrótce stać się stolicą Centralnego Okręgu Przemysłowego z ponad 100 tys. mieszkańców. W 1939 roku miał stać się stolicą nowego województwa, czyli województwa sandomierskiego. Plany te zniweczyła II wojna światowa.

W czerwcu 1942 Niemcy utworzyli w Sandomierzu getto dla ludności żydowskiej. Przebywali w nim również Żydzi z okolicznych miejscowości m.in. 300 osób z Kurozwęk. We wrześniu 1942 w getcie mieszkało ok. 5200 osób^. Zostało ono zlikwidowane w październiku 1942, kiedy to ok. 1000 Żydów zastrzelono na miejscu, a pozostałych wywieziono do obozu zagłady w Bełżcu.

Wojska radzieckie wkroczyły do Sandomierza 18 sierpnia 1944 roku walcząc o utworzenie przyczółka zwanego sandomierskim. W październiku tego samego roku miasto stało się siedzibą Kieleckiej Wojewódzkiej Rady Narodowej oraz Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Sandomierz nie ucierpiał podczas działań wojennych.

W okresie PRL w Sandomierzu wzniesiono pomnik Wasyla Skopenki, który ustanowiono przy Bramie Opatowskiej. W 1990 roku, decyzją burmistrza Tomasza Panfila, przeniesiono go na cmentarz wojenny czerwonoarmistów. W tym samym okresie rozebrano w mieście Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej. Były to jedne z pierwszych w Polsce działań dekomunizujących przestrzeń publiczną.

W 1956 utworzono Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, którego pierwszą siedzibą była kamienica Oleśnickich; od 1986 muzeum mieści się na zamku w Sandomierzu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa tarnobrzeskiego. Od 1999 jest miastem powiatowym w województwie świętokrzyskim i ważnym ośrodkiem turystycznym.

Pierwsze klasztory:

Lokacje pierwszych klasztorów na ziemi sandomierskiej:

• 1185 r. – opactwo Cystersów w Koprzywnicy
• 1226 r. – Kościół św. Jakuba i klasztor dominikański
• 1246 r. – klasztor Klarysek w Zawichoście w ziemi zawichojskiej

źródło: Wikipedia, historia polski