PASMA GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH

Region Gór Świętokrzyskich sąsiaduje od zachodu ze Wzgórzami Łopuszańskimi, od północy z Płaskowyżem Suchedniowskim, od wschodu z Wyżyną Sandomierską, a od południa z Pogórzem Szydłowskim.

Region ten budują skały pochodzące ze wszystkich er od paleozoiku do czwartorzędu. Pierwsze ruchy fałdowe wypiętrzyły obszar Gór Świętokrzyskich już ponad 500 mln lat temu. Powstały wówczas Sandomirydy. Kolejna orogeneza nadała górom obecną formę tektoniczną.

Poszczególne pasma Gór Świętokrzyskich są zbudowane z różnych typów skał. W podłożu pasm: Masłowskiego, Łysogórskiego i Jeleniowskiego zalegają odporne kwarcyty oraz piaskowce lecz również znajdują się tam podatne na niszczenie łupki. Pasmo Oblęgorskie budują natomiast piaskowce i mułowce. Najbardziej na północ wysunięte Pasmo Klonowskie zbudowane jest z piaskowców dewońskich. Natomiast Pasmo Orłowińskie  mające 28km długości tworzą szarogłazy, łupki i piaskowce. Interesujące pod tym względem jest Pasmo Chęcińskie. Tworzy je fałd, którego środkowa część, zbudowana z łupków została zdarta.

Góry Świętokrzyskie mają klimat ostrzejszy niż otaczające je tereny. Zima  trwa około 100dni. Lato jest krótkie( 60-80 dni). W najwyższych partiach śnieg zalega od listopada do kwietnia. Zaskakująco wysokie są opady atmosferyczne- wynoszą do 900mm rocznie. Obszar regionu odwadniają min. Nida, Kamienna( dopływ Wisły), oraz Czarna dopływ Pilicy. Rzeki płyną zgodnie z przebiegiem pasm górskich- z północnego zachodu na południowy wschód  lub zgodnie z kierunkami uskoków- z północy na południe. Na terenie Gór Świętokrzyskich spotykane są doliny przez ,które nie płyną rzeki np. Dolina Chęcińska. Powstały one w miejscach , gdzie w osadach znajdują się mało odporne utwory- łupki.

ŁYSOGÓRY

Najwyższy szczyt Łysogór to Łysica 612m. Pasmo zbudowane jest z kwarcytów górno kredowych., skał osadowych powstałych w kambrze w zbiorniku morskim. Budują one słynne gołoborza na stokach góry. Obecnie w wielu miejscach gołoborze pokrywa las.

Propozycja trasy

Wejście na Łysicę zaczynamy w miejscowości Św. Katarzyna. Nieopodal kapliczki Żeromskiego. Jej fundatorem był właściciel pobliskich dóbr Wincenty Janikowski. Kapliczka wzięła swoją nazwę od nazwiska Żeromskiego, który jako gimnazjalista podczas wycieczki w 1882r wyrył swój autograf. Od momentu wejścia w granice Parku narodowego szlak wiedze przez las. Nieopodal pomnika Stefana Żeromskiego odchodzi w lewo szlak niebieski im. Edwarda Wołoszyna. Prowadzi on min. przez Bodzentyn, Wykus do Wąchocka. Mijamy pomnik i udajemy się pod górę w stronę kapliczki św. Franciszka. Miejscowa ludność przypisuje jej właściwości zdrowotne. W czasie wędrówki podziwiamy zmieniający się krajobraz. Las sosnowy z fragmentami grądu zastępuje las jodłowy z domieszką dębu oraz sosen, modrzewii i buków. W wyższych partiach zanikają w drzewostanie sosny oraz dęby i modrzewie a pojawiają się jawory i klony. Po ok. 45 minutach jesteśmy na równinie pod szczytem Łysicy. Podziwiamy ogromne gołoborza, powstałe na przedpolu lądolodu.

Po zwiedzaniu gołoborza( UWAGA! Wchodzenie za nie jest zabronione, gołoborze znajduje się bowiem poza szlakiem). Mamy do przejścia zaledwie kilkanaście metrów, by zdobyć wierzchołek Łysicy. Najwyższy punkt Łysogór zaznaczony jest przez stojący tu od dawna krzyż z napisem „ Nieśmiertelnemu królowi wieków Jezusowi Chrystusowi, głosi cześć i chwałę puszcza jodłowa”. W odległości kilku metrów od krzyża leży kamień, na którym wymalowano znaki czerwonego szlaku, nazwę wzniesienia oraz jego wysokość.

Łysa Góra( Święty Krzyż) 595m

Jest to drugi co do wysokości szczyt Łysogór. Zbudowany jest z kwarcytów oraz łupków kambryjskich. Zlokalizowano na nim w XII w. opactwo benedyktynów nazwane Św Krzyżem. Obecnie w zespole klasztornym  mieści się muzeum misyjne oraz seminarium. Natomiast w Muzeum Przyrodniczo-Leśnym istnieje możliwość zapoznania się z  florą oraz fauną parku narodowego. Na stokach góry rozwinęły się gołoborza podobne do znajdujących się na Łysicy.

Telegraf( Pasmo Dymińskie) 406m

Wzniesienie znajduje się w granicach administracyjnych miasta Kielce i stanowi swoiste centrum sportów zimowych w regionie. Na Telegrafie co roku przygotowywany jest stok narciarski, który zadowoli także doświadczonych narciarzy.

Góra Zelejowa( Wzgórza Chęcińskie) 372m

Góra Zelejowa jest najwyższym wzniesieniem w okolicach Chęcin. W 1954r utworzono tu rezerwat chroniący formy krasowe wytworzone w skałach dewońskich. Wzgórze już w średniowieczu stanowiło miejsce pozyskiwania surowców mineralnych. Znajdowały się tu kopalnie rud ołowiu( galeny). Na uwagę zasługuje szczególnie malownicza perć, z której roztaczają się przepiękne widoki.

H.Trepka

Góra Miedzianka( Wzgórza Chęcińskie) 354m

Jest to wzniesienie wyjątkowo ciekawe pod względem geologicznym. Utworzono tu w 1958r rezerwat, który obejmuje swoimi granicami masyw góry zbudowany w wapieni dewońskich, z elementami skał karbońskich, permskich i triasowych. Skały te kryją w sobie bogate złoża rud miedzi( 50%) oraz związków ołowiu, srebra, cynku, żelaza, arsenu, baru. Jak również niespotykane gdzie indziej minerały takie jak: miedzianki, staszcyt( od nazwiska Staszica), lubeckit( od nazwiska Druckiego-Lubeckiego).

Szczyt góry stanowi doskonały punkt widokowy.

Chełmowa Góra( Pasmo Pokrzywiańskie) 351m

Szczyt znajduje się w enklawie Świętokrzyskiego Parku Narodowego na północ od Nowej Słupi. Góra zbudowana jest z piaskowców. Porasta ją drzewostan z przewagą modrzewia polskiego, który jest pod ochroną. Obszar jest ostoją borsuka oraz wielu gatunków ptaków. Istnieje możliwość obejścia góry ścieżką przyrodniczą złożoną z 7 przystanków.