Opisując województwo świętokrzyskie już dawno powinnam
była zacząć od prezentacji wam Parku Narodowego !
Dlatego naprawiając swój błąd poniżej zamieszczam
najważniejsze opisy i charakterystykę,
dla wszystkich tych, którzy są chętni wybrać się w podróż w to
niezwykłe, ale jakże piękne miejsce!
Zapraszam :)
Klasztory,
przemysł i przyroda.
Kielczanie już dawno odkryli, że Góry Świętokrzyskie są
idealnym miejscem weekendowego wypoczynku. „Góry Domowe” jak je kiedyś nazywano
oferują przede wszystkim wspaniałe krajobrazy, dość dobrze oznakowane, niezbyt
długie i raczej łatwe szlaki turystyczne, oraz sporo zabytków. Na tutejszych
trasach świetnie radzą sobie nawet sześciolatki. Dodatkowym atutem jest dogodne
położenie- Góry Świętokrzyskie znajdują się blisko Kielc, skąd dojechać można
stosukowo dobrymi drogami (nawet autobusami podmiejskimi).
Najliczniej odwiedzane jest pasmo Łysogór (częściowo
opisane już przez nas szczyt- Łysica), położone w granicach Świętokrzyskiego Parku
Narodowego. I nic dziwnego- Święty Krzyż, Łysica czy leżący tuż przy granicy
parku Święta Katarzyna, Nowa Słupia i Bodzentyn należą do miejsc, które w
Polsce wręcz wypada zwiedzić.
Koniecznie
trzeba: zapoznać się z historią produkcji żelaza w Muzeum Starożytnego
Hutnictwa w Nowej Słupi, spojrzeć na Kamiennego Pielgrzyma, wejść Drogą
Królewską na Łysą Górę, zwiedzić dawne opactwo Benedyktynów i Muzeum
Przyrodniczo-Leśne Świętokrzyskiego
Parku Narodowego, dojrzeć do gołoborzy, obejrzeć kościół i ruiny biskupów
krakowskich w Bodzentynie.
Warto wiedzieć:
Świętokrzyski Park Narodowy ma powierzchnię 7626 ha i obejmuje m.in.
najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich- Łysogór, wschodnią część Pasma
Klonowskiego, Dolinę Wilkowską i Górę Chełmową.
Najniżej położone miejsce parku znajduje się na wysokości 230 m n.p.m. a
najwyższy szczyt Łysica osiąga 612 m
n.p.m.
Trochę
historii: Puszcza królewska, książęca, biskupia, świętokrzyska,
chłopska ma zostać na wieki wieków, jako las nietykalny, siedlisko bożyk
starych, po których święty jeleń chodzi- jako ucieczka anachoretów, wielki
oddech ziemi i pieśń wieczności! Puszcza jest niczyja, nie moja, ani twoja, ani
nasza, jeno Boża, święta- tak Puszczy Jodłowej Stefan Żeromski pisał o lasach
pokrywających pasmo Łysogór w Górach Świętokrzyskich.
Urodzony i wychowany w okolicy Kielc pisarz był chyba
największym orędownikiem zachowania piękna Gór Świętokrzyskich. Dlatego też-
zanim jeszcze wspomniany obszar objęto prawną ochroną – część Gór
Świętokrzyskich nosiła honorowe miano Puszczy Jodłowej- Parku Narodowego im.
Stefana Żeromskiego.
W 1920r. powstał pierwszy rezerwat ścisły „Chełmowa Góra”
(z ochroną modrzewia polskiego). Kolejne rezerwaty utworzono w 1924 i 1932 r.,
nadając im nazwy „Święty Krzyż” i
„Łysica”. Idea utworzenia Świętokrzyskiego Parku Narodowego musiała
poczekać do czasów powojennych – 1 kwietnia 1950 r. Rada Ministrów wydała
rozporządzenie powołujące go do życia.
Geologia: Góry Świętokrzyskie są obok Sudetów najstarsze
w Polsce. To góry fałdowe, zbudowane głównie ze skał osadowych, powstałe na
skutek ruchów górotwórczych w orogenezie kaledońskiej. Składają się z
kilkunastu pasm o równoległym przebiegu, których osią jest najwyższe pasmo
główne- Łysogóry (objęte w całości ochroną).
W wyższych partiach Łysicy i Łyśca (Świętego Krzyża)
można podziwiać gołoborza- rumowiska skalne składające się z głazów piaskowca
kwarcytowego o ostrych krawędziach. Właśnie z tego minerału są zbudowane Góry
Świętokrzyskie.
Niewielkie wysokości i na ogół mało strome szlaki czynią
góry dostępnymi nawet dla niezbyt wytrawionych piechurów. Geolodzy (również
amatorzy) mogą próbować odnaleźć najciekawsze okazy i kamienie ozdobne. Występują tu m.in. agat- stosowany po upadku
powstania styczniowego do wyrobu tzw. biżuterii żałobne, lidyt (popularny
kamień w oczach pierścionków), zielony malachit, błękitny azuryt i oczywiście
piękne marmury.
Co w trawie
piszczy: Świętokrzyski PARK Narodowy prawie w całości (95% powierzchni)
pokrywają lasy bukowo-jodłowe. Sporo w nich również gatunków domieszkowych jak
modrzew polski, lipa, jawor i sosna zwyczajna (na obrzeżach). Najcenniejsze
obszary leśne objęto ochroną ścisłą. Na terenie parku występuje wiele gatunków
roślin chronionych, np. czosnek niedźwiedzi, przetacznik górski, wawrzynek
wilcze łyko, lilia złotogłówek, pełnik europejski.
Różnorodny jest świat zwierzęcy Gór Świętokrzyskich.
Niestety wyginęły niedźwiedzie, tury i żubry, ale spotyka się sarny, dziki i
lisy a na terenach podmokłych wędrujące łosie.
Lasy rajem dla ornitologów- mogą podpatrywać między
innymi jastrzębie, orliki, myszołowy,
sokoły (kobuza i pustułkę) kruki, sowy, czarne bociany i liczne gatunki wróblo
watowatych.
Turystyczny
kompas: Niewiele jest terenów tak obfitujących w atrakcje turystyczne
jak Góry Świętokrzyskie i ich okolice. Jest tu właściwie wszystko, o czym
podróżnik może zamarzyć- góry ( i to jedne z najstarszych w Europie), liczne
zabytki, urzekająco piękne krajobrazy, dobra infrastruktura turystyczna i
spokój. Oprócz Świętego Krzyża, Na którym w letnie weekendy jest nieco tłoczno,
pozostałe zabytki można oglądać w spokoju i samotności, bez przewodników
poganiających grupy.
Wszędzie jest blisko- atrakcje turystyczne nie są od
siebie zbytnio oddalone, średnio o pół godz. Drogi. Więcej czasu pozostaje więc
na to. Aby zatrzymać się i w spokoju podziwiać poszczególne obiekty. Miasteczka
i wioski w okolicach Gór Świętokrzyskich wydaja się żyć własnym rytmem- nie tak
nerwowo jak w dużych miastach.
Drogi mają na ogół dobrą jakość. Pamiętać jednak trzeba,
że opisana trasa prowadzi przez góry. Nie warto więc porównywać skrótów-
wybrana „świetna” droga może się okazać nieprzyjemna ze względu na
przewyższenie lub ostre zakręty. Do Gór Świętokrzyskich najłatwiej dotrzeć ze
Skarżyska- Kamiennej (dojazd trasą Radom-Kielce) lub od strony Kiel.
Opisywany teren jest dość dobrze przygotowany na
przyjęcie turystów (a dzięki dotacją z Unii Europejskiej rozwija się coraz
bardziej). Miejsca noclegowe i restauracje skupione są jednak tylko w liku
miejscach- Nowej Słupi, Wólce Milanowskiej, Świętej Katarzynie, Szklanej Hucie
i oczywiście w pobliskich Kielcach.
źródło: Polskie parki narodowe, przeowdnik ilustrowany wydawnictwo Pascal,