KRZYŻTOPÓR, CZYLI ZAMEK W UJEŹDZIE

Podróżując po województwie świętokrzyskim warto odwiedzić Krzyżtopór.  Z dotarciem na miejsce nie powinniśmy mieć problemów. Pałac znajduje się przy drodze  758 z  Iwanisk do Klimontowa. Jest to jakieś 15 km na południowy zachód od Opatowa. Pałac został wzniesiony w XVII wieku, ale nigdy nie został ukończony. Niestety obecnie możemy oglądać tylko jego ruiny. Z Krzyżtoporem wiąże się interesująca legenda. Mianowicie: 4 wieże symbolizowały 4 pory roku, 12 sal liczbę miesięcy w roku, natomiast 52 pokoje ilość tygodni w roku, 365 okien liczbę dni w roku. W latach przestępnych odsłaniano dodatkowe 366 okno. Uważano, że dach Sali jadalnej stanowił ogromne akwarium ze złotymi rybkami. Pałac został wybudowany w 1644r, jako siedziba rodu Ossolińskich.  W kwietniu 1657r na zamku miało miejsce spotkanie króla Szwecji Karola X Gustawa z księciem Siedmiogrodu Jerzym Rakoczy.  Szwedzi splądrowali nasz pałac. W 1768r marszałkiem konfederacji barskiej został ówczesny właściciel Michał Pac.  W trakcie walk budynek został ponownie spustoszony.

Od połowy XIX wieku aż do teraz Krzyżtopór posiada taki sam wygląd. W XIX wieku jego właściciele wykorzystali go, jako modne wówczas ruiny ‘’ antycznej’’ budowli. W czasie I wojny światowej okoliczni mieszkańcy chronili się przed wrogiem w ruinach Krzyżtoporu. Natomiast w czasie II wojny światowej w jego podziemiach miejscowy oddział tzw. Jędrusie urządzili sobie strzelnicę. Widząc, w jakim stanie obecnie znajduje się pałac ciężko jest uwierzyć, iż kiedyś przed wybudowaniem Wersalu był to jeden z najpotężniejszych takich zamków w Europie. Niestety swoją świetność zachował jedynie przez 11 lat. Jest on dziełem życia Krzysztofa Ossolińskiego- starosty stopnickiego, podkomorzego sandomierskiego, posła na sejm królewski herbu Topór. Ten oto Pan znacznie wzbogacił się na dostawach wojennych postanowił wybudować potężną twierdzę. Miała ona rozmachem przewyższać wszystkie inne ówczesne budowle. Miał również przyćmić posiadłość jego brata Jerzego- zamek w Ossolinie. Budowa Krzyżtoporu trwała od 1620 do 1644r pod przewodnictwem szwajcarskiego architekta Wawrzyńca Senesa. Wg. niektórych historyków ów architekt był również odpowiedzialny za projekt zamku, ale co do tego są pewne wątpliwości. Inna teza mówi, iż za projekt zamku odpowiedzialny był sam fundator Krzysztof Ossoliński. Posiadał, bowiem odpowiednie ku temu wykształcenie, poza tym interesował się literaturą i sztuką.

Wiosną na zamku odbywa się Turniej Rycerski o Szablę Krzysztofa Baldwina Ossolińskiego.  W miesiącach od kwietnia od września można go zwiedzać w godzinach od 8 do 20 natomiast od października do marca od 8 do 16.

Gorąco zachęcam, więc do odwiedzenia Krzyżtoporu. Jego położenie jest bardzo atrakcyjne, gdyż w pobliżu mamy wiele innych atrakcji turystycznych. Z Ujazdu mamy tylko15km do Opatowa, w którym to możemy zwiedzić min. kolegiatę św. Marcina, dawną synagogę czy też kapliczkę św. Jana Nepomucena z przełomu XVIII i XIXw. Jest ona drewniana z dachem pokrytym gontem. Znajduje się w niej figura świętego. Kapliczka w zeszłym roku została odnowiona. Kolejną miejscowością wartą odwiedzenia przy okazji zwiedzaniu pałacu w Ujeździe jest Łagów. Znajduje się on około 20km od Krzyżtoporu. W Łagowie miejscem wartym zobaczenia jest: Jaskinia Zbójecka o długości 160metrów. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z końca XIX wieku. Kolejną atrakcją jest: Wąwóz Dule. Słynie on z tego, iż właśnie w nim odkryto czarne wapienie głowonogowe.